Πνευματική Ιδιοκτησία- Λογοκλοπή
Η λογοκλοπή θεωρείται ως η κλοπή της πνευματικής ιδιοκτησίας. Λογοκλοπή αποτελεί η οικειοποίηση ενός έργου, μιας ιδέας, μιας εικόνας, κλπ χωρίς να γίνεται σχετική αναφορά στο δημιουργό, άσχετα αν υπάρχει ή όχι πρόθεση.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ως λογοκλοπή θεωρούνται οι παρακάτω περιπτώσεις:
- Αντιγραφή και επικόλληση κειμένου από έντυπη ή ηλεκτρονική πηγή, χωρίς χρήση εισαγωγικών και χωρίς παράθεση της πηγής
- Αντιγραφή και επικόλληση κειμένου με χρήση εισαγωγικών, αλλά χωρίς παράθεση της πηγής
- Οικειοποίηση ιδέας ή παράφραση κειμένου, χωρίς παράθεση της πηγής
- Μετάφραση και οικειοποίηση ξενόγλωσσου κειμένου, χωρίς παράθεση της πηγής
- Χρήση εικόνων, φωτογραφιών, κλπ από το Διαδίκτυο, χωρίς παράθεση της πηγής
Οι πνευματικοί δημιουργοί, με τη δημιουργία του έργου αποκτούν πάνω σ’ αυτό πνευματική ιδιοκτησία, που περιλαμβάνει ως αποκλειστικά δικαιώματα, το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του έργου (περιουσιακό δικαίωμα) και το δικαίωμα της περιφρούρησης του προσωπικού τους δεσμού προς αυτό (ηθικό δικαίωμα).
Ως έργο νοείται κάθε πρωτότυπο πνευματικό δημιούργημα λόγου, τέχνης ή επιστήμης που εκφράζεται με ορισμένη μορφή, ιδίως τα έργα του λόγου, γραπτά ή προφορικά, οι μουσικές συνθέσεις με κείμενα ή χωρίς, τα θεατρικά έργα με μουσική ή χωρίς, οι χορογραφίες και οι παντομίμες, τα οπτικοακουστικά έργα, τα έργα των εικαστικών τεχνών, στα οποία περιλαμβάνονται τα σχέδια, τα έργα ζωγραφικής και γλυπτικής, τα χαρακτικά έργα και οι λιθογραφίες, τα αρχιτεκτονικά έργα, τα φωτογραφικά έργα, τα έργα των εφαρμοσμένων τεχνών, οι εικονογραφήσεις, οι χάρτες, τα τρισδιάστατα έργα που αναφέρονται στη γεωγραφία, την τυπογραφία, την αρχιτεκτονική ή την επιστήμη
Στην Ελλάδα θεμελιώδης είναι ο νόμος 2121/1993 (ΦΕΚ Α'25, 4/3/93) ο οποίος, εμπνεόμενος από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Διανοητικής Ιδιοκτησίας, αναθεωρεί την προηγούμενη νομοθεσία του 1920(2387/1920) και συμμορφώνεται με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Ο νόμος αυτός τροποποιήθηκε δραστικά σε πολλές διατάξεις του με το άρθρο 8 του νόμου 2557/1997 (ΦΕΚ Α'271/1997) σε εφαρμογή των Οδηγιών 93/83/ΕΟΚ και 93/98/ΕΟΚ.
Ειδικές κατηγορίες έργων
Προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών (Η/Υ)
Η Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αριθμό 91/250 προστατεύει τα προγράμματα Η/Υ με την πνευματική ιδιοκτησία καθιερώνοντας την υποχρέωση των κρατών μελών να θεωρήσουν το πρόγραμμα ως λογοτεχνικό έργο. Ο Ν.2121/1993 σε εφαρμογή της Οδηγίας αυτής περιλαμβάνει ρητά τα προγράμματα Η/Υ μεταξύ των προστατευόμενων έργων.
Οι βάσεις δεδομένων
Στο άρθρο 2 παρ. 2 του Ν.2121/1993 γίνεται ρητή αναφορά στις βάσεις δεδομένων. Κριτήριο για την προστασία είναι η πρωτοτυπία ως προς την επιλογή ή τη διευθέτηση του περιεχομένου. Το 1996 εκδίδεται η Οδηγία 96/9 της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία αναγνωρίζει ένα δικαίωμα sui generis στον κατασκευαστή της βάσης δεδομένων. Η εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την Ευρωπαϊκή Οδηγία έγινε με το άρθρο 7 του Ν.2819/2000. Στην έννοια των βάσεων δεδομένων υπάγονται τόσο οι ηλεκτρονικές (ψηφιακές) βάσεις δεδομένων όσο και οι μη ηλεκτρονικές (παραδοσιακές) βάσεις δεδομένων. Σύμφωνα με το άρθρο 7 του Ν.2819/2000 ως βάση δεδομένων νοείται «η συλλογή έργων, δεδομένων ή άλλων ανεξάρτητων στοιχείων, διευθετημένων κατά συστηματικό ή μεθοδικό τρόπο και ατομικών προσιτών με ηλεκτρονικά μέσα ή με άλλο τρόπο»
Τα πολυμέσα (Multimedia)
Σύμφωνα με το Ν.2121/1993 τα πολυμέσα μπορούν να υπαχθούν στην έννοια του σύνθετου έργου ως απαρτιζόμενα από τμήματα που έχουν δημιουργηθεί χωριστά από περισσότερα του ενός πρόσωπα. Οι δημιουργοί θα πρέπει να μεταβιβάσουν ορισμένες από τις εξουσίες του περιουσιακού τους δικαιώματος στον παραγωγό ή άλλο πολιτιστικό επιχειρηματία που αναλαμβάνει την υλοποίηση και εκμετάλλευση του έργου. Όταν πρόκειται για έργο που δημιουργήθηκε από μισθωτούς σε εκτέλεση σύμβασης εργασίας, αρχικός δικαιούχος είναι ο δημιουργός, στον εργοδότη όμως μεταβιβάζονται αυτοδικαίως εκείνες μόνο οι εξουσίες από το περιουσιακό δικαίωμα που είναι αναγκαίες για την εκπλήρωση του σκοπού της σύμβασης, εφόσον δεν υπάρχει αντίθετη συμφωνία. Αν πρόκειται για έργα που δημιουργήθηκαν από απασχολούμενους στο Δημόσιο ή σε ΝΠΔΔ σε εκτέλεση του υπηρεσιακού τους καθήκοντος, το περιουσιακό δικαίωμα μεταβιβάζεται αυτοδίκαια στον εργοδότη, εκτός και αν υπάρχει αντίθετη συμφωνία (άρθρο 8 παρ. 17 του Ν.2557/1997).
Νόμος 1733/87 Πατέντες-Δίπμωμα ευρεσητεχνίας εφευρέσεις
Νόμος Ν.4072/2012 Περί σημάτων
Οι άδειες Creative Commons
Η Creative Commons (CC) είναι μια μη κερδοσκοπική οργάνωση αφιερωμένη στην επέκταση του εύρους των πνευματικών έργων που είναι διαθέσιμα για να βασιστούν σε αυτά και άλλα έργα και να μοιραστούν νόμιμα. Η οργάνωση έχει εκδώσει διάφορες άδειες πνευματικών δικαιωμάτων γνωστές ως άδειες Creative Commons. Αυτές οι άδειες επιτρέπουν στους δημιουργούς να δηλώσουν εύκολα ποια δικαιώματα διατηρούν, και ποια δικαιώματα παραμερίζουν προς όφελος άλλων δημιουργών.